Chiều 1/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ cho ý kiến về việc điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án đường bộ cao tốc Bắc – Nam. -Hiện chính phủ đang đề xuất phương án tái thiết cho 3 dự án liên quan. Phương án 1, 8 dự án này sẽ được chuyển từ đầu tư toàn xã hội sang đầu tư công. Dự kiến, tổng mức đầu tư khoảng 99,493 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách là 55.500 tỷ đồng, ngoài ra vốn đầu tư công giai đoạn 2021-2025 là 44,493 tỷ đồng.
Ưu điểm của quy hoạch là đảm bảo đường cao tốc Bắc – Nam sẽ được thực hiện trong thời hạn Quốc hội đề ra để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, quốc gia phải tăng thêm 44.493 tỷ đồng. – Đối với Phương án 2, Chính phủ khuyến nghị đầu tư công thông qua 5 dự án, trong đó có 4 dự án khẩn cấp (Đoạn Maishan-63 km Quốc lộ 45; Quốc lộ 45-Nghi Sun, dài 43 km; Nghi Sơn-Diễn Châu Đoạn Phan Thiết – Dầu Giây dài 50 km) và đoạn Vĩnh Hảo – Phan Thiết là dự án chưa có nhà đầu tư đăng ký. Ba dự án còn lại tiếp tục lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức PPP.
Theo kế hoạch, tổng mức đầu tư của 8 dự án là 10.250 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách nhà nước khoảng 88.056 tỷ đồng, vốn huy động ngoài ngân sách khoảng 12,194 tỷ đô la Mỹ.
Tuyến cao tốc La Sơn-Túy Loan sẽ được kết nối với đường cao tốc Bắc Nam sắp được triển khai. Ảnh: Võ Thanh
Phương án 3, chuyển đầu tư thành 3 dự án, trong đó có hai dự án khẩn cấp là đoạn Mai Shan-Quốc lộ 45, Phan Thiết-Dầu Giây và Vĩnh Hảo-Phan Thiết. Năm dự án đường cao tốc còn lại tiếp tục lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức PPP. Tổng mức đầu tư vào dự án này là khoảng 100,816 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách khoảng 78.461 tỷ đồng, vốn huy động ngoài ngân sách khoảng 22.355 tỷ đồng.
Chính phủ ước tính rằng các phương án 2 và 3 cần ít ngân sách hơn, nhưng có nhiều rủi ro. Rủi ro là khi nguồn vốn tín dụng ngày càng eo hẹp, có nguy cơ không thể hoàn thành theo đúng tiến độ Quốc hội yêu cầu.
Sau hơn hai năm triển khai, các dự án đường cao tốc theo hình thức đầu tư PPP tiềm ẩn nhiều rủi ro. Những vấn đề tồn tại chủ yếu liên quan đến tính khả thi của việc huy động vốn dự án. Ước tính khi triển khai các dự án này, nhà đầu tư phải huy động được khoảng 35 nghìn tỷ đồng thông qua vốn vay ngân hàng. Theo Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể, đây là số vốn tương đối lớn và khó có thể huy động được ngay. Thực tế, giống như dự án đường cao tốc Trường Lương – Mỹ Thuận, vốn phải đội lên 6 nghìn tỷ đồng, cũng phải thu xếp qua 4 ngân hàng trong vòng vài năm.
Chủ tịch Ngân hàng Quốc gia đã thông báo một cách đáng yêu rằng hiện nay, khả năng tài trợ cho các dự án là rất khó khăn. Vào cuối tháng 3, ngân hàng đã hứa cho vay khoảng 182 nghìn tỷ đồng cho dự án BOT, và dư nợ là 112 nghìn tỷ đồng. Trong số 116 dự án có 59 dự án đang vướng mắc, khoảng 53 nghìn tỷ đồng có thể chuyển nợ khó đòi.
Trong Ủy ban Kinh tế Quốc hội, có hai loại ý kiến, một ý kiến cho rằng việc chuyển 8 dự án vốn xã hội hóa thành đầu tư công là hoàn toàn khả thi. Nhưng có nhiều điểm khác biệt, bởi trong đợt cấp vốn đầu tiên, có 7/8 dự án thu hút từ 2 nhà đầu tư trở lên. Việc dự án cao tốc Bắc Nam bị loại vĩnh viễn sẽ gây tổn hại đến uy tín quốc gia, dư luận và tâm lý nhà đầu tư. Chưa kể rằng đề xuất của Chính phủ về việc phân phối lại 44,493 tỷ đồng (tương đương 80,89% tổng vốn kế hoạch) cho dự án trong giai đoạn 2021-2025 là không phù hợp. – Đường cao tốc phía Nam là dự án quan trọng cấp quốc gia, được ưu tiên đầu tư trong giai đoạn 2017-2020, gồm 3 dự án đầu tư công, 8 dự án theo hình thức đối tác công tư (PPP), hợp đồng BOT. — Năm 2019, Bộ Giao thông Vận tải đã tuyển dụng nhà đầu tư quốc tế cho 8 dự án đường cao tốc này. Tuy nhiên, từ đó đến nay do “số lượng nhà đầu tư trúng sơ tuyển không nhiều, tính cạnh tranh không cao” nên kết quả sơ tuyển đã bị hủy bỏ. Cuối năm 2019, Bộ GTVT một lần nữa tuyển nhà đầu tư trong nước tham gia dự án, đến nay đã hoàn thành sơ tuyển, đến tháng 3/2020, Chính phủ cho biết sẽ đồng ý cho chuyển đổi hình thức đầu tư sang đầu tư công. Trong số 8 dự án đường cao tốc Bắc Nam.
Anh Duy
Leave a Reply